T-cel immuniteit tegen SARS-CoV-2 virus

Vanaf 8/12/21 biedt de Dienst Laboratoriumgeneeskunde AZ Delta ook een test aan voor de T-cel immuniteit tegen SARS-CoV-2 virus.

Dit kan aangevraagd worden dmv het Comprehensive COVID Immunity panel. Zo wordt de volledige adaptieve immuniteit tegen SARS-CoV-2 virus en/of vaccinatie in kaart gebracht.

Het panel bestaat uit de volgende onderdelen:
• Een aantal essentiële algemene indicatoren van immuniteitscompetentie, zoals witte bloedcel formule en immunoglobuline klasse typering
• De specifieke B-cel reactiviteit: humorale immuunrespons bestaande uit antistoffen tegen het Spike (S) eiwit en antistoffen tegen het Nucleocapside (N) eiwit dat de virale mantel opbouwt.
• De specifieke T-cel reactiviteit: via een manuele Interferon Gamma Release Assay (IGRA) meten we de aanwezigheid van circulerende T-cellen specifiek voor SARS-CoV-2. Hierbij werken we met een aparte stimulatietube T-cel activiteit tegen Spike eiwit epitopen, en een aparte stimulatietube voor T-cel activiteit tegen non-Spike SARS-CoV-2 epitopen. Indien de patiënt dergelijke specifieke T cellen in circulatie heeft, zullen deze cellen worden geactiveerd door de virale epitopen en interferon-γ vrijstellen, proportioneel aan de sterkte van de T-cel respons.

Deze test is bewerkelijk en complex: hij dient uitgevoerd te worden op levende, secretoir competente cellen binnen de 16 uur na afname in heparine tubes. De interferon-γ metingen worden wekelijks uitgevoerd, dus reken op een antwoordtijd van max. 2 weken.

Wat zijn mogelijke toepassingen van dit Comprehensive COVID Immunity panel?

Mensen die besmet werden door SARS-CoV-2 vertonen normaliter antistoffen tegen zowel Spike als Nucleocapside, en T-cellen tegen zowel Spike als Non-Spike. Mensen die gevaccineerd werden maar nooit besmet, zullen enkel antistoffen en T-cellen tegen Spike epitopen vertonen – waarop alle huidige vaccins zijn gebaseerd – maar geen reactiviteit tegen Nuclecapside/non-spike. Dit panel laat dus toe om een voorgaande SARS-CoV-2 infectie te documenteren, ook bij mensen die nooit getest werden of nooit positief testten.

Sommige mensen zijn minder gevoelig voor SARS-CoV-2 infectie doordat ze beschikken over een sterke kruisreactiviteit van hun T-cellen tegen geconserveerde coronavirus epitopen. Dit zorgt dan voor een abortieve infectie: SARS-CoV-2 virus infecteert wel, maar kan geen replicatie tot stand brengen. Dit kan worden gemeten door de T-cel activiteit tegen Non-Spike epitoop mix, die vooral bestaat uit meer conserveerde eiwitten.

Via dit immuniteitspanel kan de sterkte van de B-cel en T-cel respons worden opgevolgd in de tijd. De antistoffen tegen Spike opgewekt door de mRNA vaccins lijken bij de meeste mensen te dalen, met sterk verminderde bescherming vanaf 6 maanden na laatste prik. De mate van daling is echter sterk individueel bepaald, met grote verschillen. De T-cel immuniteit lijkt langer aan te houden. Op dit moment beschikken we slechts over fragmentaire data, door te restrictieve RIZIV indicaties voor antistoffen testen. Het is ons inziens aangewezen om bij alle patiënten gehospitaliseerd voor COVID-19 de immuniteit te documenteren, om naar de toekomst toe een gepersonaliseerd regime van herhaalde booster vaccinatie te kunnen ontwikkelen op geleide van de antistof spiegels of zelfs T-cel response.

Indicatie: vermoeden onvoldoende respons op vaccinatie, verminderde immuniteit, follow up immuniteitsstatus na doorgemaakte infectie of vaccin…

Belangrijk hierbij is om steeds de vragen ivm vaccinatiestatus/aantal/datum laatste toediening/type vaccin mee te geven als klinische info. De T-cel SARS COV2 IGRA test wordt aangerekend via pseudonomenclatuur.

PRAKTISCH:
De bloedafname houdt het volgende in: 1 heparinetube zonder gel, 1 EDTA tube en 1 serumtube.

Deze stalen moeten zo snel mogelijk naar het labo worden gestuurd, daar de stimulatie binnen de 16u na bloedafname dient te gebeuren.
U kan uw patiënt hiervoor preferentieel naar een bloedafnamepost van AZ Delta sturen, zodat de staalvoorbereiding optimaal gebeurt.